Trimethoprim & sulfamethoxazol
voor veterinair gebruik
Farmacodynamiek
Sulfamethoxazol is een chemotherapeuticum met een grote activiteit tegen bacteriën, Rickettsiae en coccidiën. De werking is eerder bacteriostatisch dan bactericide.
Het werkingsmechanisme berust op de analoge structuur van de sulfonamiden en het PABA (para-amino-benzoëzuur). In plaats van PABA wordt het sulfonamide geïncorporeerd in de synthese van foliumzuur, zodat een minderwaardig foliumzuur ontstaat. Gevoelige kiemen kunnen dit slechte foliumzuur niet meer gebruiken als groeifactor en worden op die manier geremd in hun ontwikkeling.
Trimethoprim heeft een breed antimicrobieel spectrum. Trimethoprim werkt in lage concentraties bacteriostatisch, terwijl hogere concentraties een bactericide effect hebben.
Het werkingsmechanisme van trimethoprim berust op remming van het enzym dihydrofolaatreductase. Hierdoor wordt de omzetting van dihydrofoliumzuur tot tetrahydrofoliumzuur geremd en aldus de DNA-vorming belemmerd.
Indien trimethoprim en sulfamethoxazol worden gecombineerd, is de antibacteriële werking synergistisch versterkt. Sulfonamiden en trimethoprim veroorzaken een opeenvolgende blokkade van twee enzymen die een belangrijke rol spelen in het metabolisme van bacteriën en protozoën. Hun werking is synergistisch.
Resistentie tegen sulfonamiden komt veel voor als gevolg van jarenlange toepassing.
Resistentie-ontwikkeling vindt plaats via chromosomale of plasmide gemedieerde mechanismen. Resistentie veroorzaakt een gestoorde opname van de werkzame stof door de microbiële cellen. Er vindt productie plaats van een ongevoelig dihydropteroaat enzym en in geval van een chromosomaal gemedieerde resistentie ook een verhoogde productie van PABA. Resistentie-ontwikkeling tegen één sulfonamide resulteert in het algemeen in resistentie tegen alle sulfonamiden.
Farmacokinetiek
Na orale toediening worden trimethoprim en sulfamethoxazol snel en nagenoeg volledig vanuit het maagdarmkanaal geresorbeerd.
Na i.m. toediening worden trimethoprim en sulfamethoxazole snel en nagenoeg volledig geresorbeerd vanuit de injectieplaats.
De biologische beschikbaarheid van sulfamethoxazol is iets hoger dan die van trimethoprim. Sulfamethoxazol en trimethoprim verdelen zich snel en goed over de verschillende organen, waarbij weefselconcentraties voor sulfamethoxazol veelal lager zijn dan de gelijktijdige plasmawaarden (Vd < 1 l/kg), terwijl deze voor trimethoprim hoger zijn (Vd > 1 l/kg). De hoogste concentraties worden aangetroffen in de longen, de lever en de nieren. Distributie naar de hersenen vindt niet plaats.
Sulfonamiden worden langs verschillende wegen gemetaboliseerd. De mate van acetylatie, hydroxylatie en glucuronidatie is afhankelijk van o.a. diersoort en leeftijd.
Ook trimethoprim wordt in de lever in belangrijke mate gemetaboliseerd. Belangrijke metabole routes zijn O-methylering, N-oxydatie in de ringstructuur en alfa-hydroxylering.
De eliminatie van sulfamethoxazole en trimethoprim vindt voornamelijk plaats via de nieren.
Meer lezen?
Meer informatie over werkzame stoffen kunt u vinden in het Fink-Gremmels repertorium.
Producten
Producten met onder trimethoprim en sulfamethoxazole:
